Waarom is de Muziekindustrie in zo'n Slechte Staat?

State of music industry

Leroy Sanchez • 23 juni 2025

8 minuten

De muziekwereld, ooit een bruisend centrum voor artistieke expressie en culturele impact, worstelt tegenwoordig met tal van uitdagingen die het landschap ingrijpend hebben veranderd. Grote labelmonopolies en een kapitalistisch model dat winst boven creativiteit stelt, zorgen voor een omgeving waar enkelen profiteren en de meeste artiesten moeite hebben het hoofd boven water te houden. Streamingdiensten als Spotify maken het nog lastiger door een verdienmodel dat artiesten onderbetaalt. Oververzadiging van de markt, de verschuiving van albums naar singles, uitbuitende 360-deals en de druk van sociale media maken het probleem groter. Dit artikel analyseert al deze kwesties en zoekt naar manieren om de industrie eerlijker en duurzamer te maken voor iedereen.

Labelmonopolie

De muziekindustrie wordt gedomineerd door drie grote spelers: Universal Music Group, Sony Music Entertainment en Warner Music Group. Zij controleren het grootste deel van de markt en vormen een vrijwel monopolie, waardoor het voor nieuwe en diverse stemmen lastig is om door te breken. Deze machtsconcentratie beperkt de muzikale diversiteit in de mainstream en remt innovatie, want grote labels kiezen liever voor winst dan voor artistieke vernieuwing. Ze hebben veel invloed op distributie, streaming, playlists en radio, waardoor onafhankelijke artiesten nauwelijks kans maken zonder deal met een van de grote drie. Het gebrek aan concurrentie zorgt niet alleen voor minder variatie, maar ook voor uitbuiting zoals slechte contracten en lage royalty’s.

Streamingdiensten zoals Spotify

Streamingdiensten hebben het luisteren naar muziek fundamenteel veranderd: je hebt toegang tot duizenden nummers voor een laag maandbedrag. Dit lijkt positief, maar het verdienmodel is vooral gunstig voor platforms en labels, niet voor artiesten. Spotify, Apple Music en andere betalen artiesten slechts een fractie van een cent per stream, waardoor het voor de meeste muzikanten onmogelijk is om van hun muziek te leven. Het model beloont kwantiteit boven kwaliteit, stimuleert kortere nummers en promoot massa boven originaliteit. Bovendien bevoordelen algoritmes populaire tracks, waardoor onbekende of onafhankelijke artiesten minder zichtbaar zijn.

Oververzadiging van de markt

Goedkope productietools en digitale distributie hebben de drempel om muziek uit te brengen verlaagd. Dat heeft veel nieuw talent kansen gegeven, maar ook geleid tot een overvolle markt. Dagelijks verschijnen duizenden nieuwe nummers op streamingdiensten, waardoor het moeilijk is om op te vallen, zelfs als je veel talent hebt. De hoeveelheid muziek maakt het lastiger om ontdekt te worden, en de kwaliteit lijdt er soms onder.

De Greep van het Kapitalisme

Het kapitalisme drukt een zware stempel op de muziekindustrie. Alles draait om winst; creativiteit en eerlijke behandeling zijn ondergeschikt. Succes wordt bepaald door marktvraag, niet door artistieke waarde. Dit leidt tot eenvormigheid, want formules die geld opleveren krijgen de voorkeur boven vernieuwing. Artiesten en labels nemen minder risico’s en het mainstream aanbod wordt steeds saaier. Het gevolg: een enorme inkomenskloof. De top 1% van de artiesten verdient miljoenen, terwijl de rest worstelt. De grote namen worden extra gepusht door streaming en labels, terwijl nieuwkomers zonder geld of marketing nauwelijks iets verdienen.

Singles boven Albums

Singles zijn vandaag de dag commercieel aantrekkelijker dan complete albums. Door streaming zijn luisteraars ongeduldiger en kiezen ze vaker voor losse tracks dan voor hele platen. Dit heeft het album als kunstvorm verzwakt, want vroeger kon een artiest met een album een groter verhaal vertellen. De focus op singles zorgt voor korte, hapklare hits en minder ruimte voor artistieke verdieping of variatie.

360-Deals

Omdat de verkoop van muziek daalt, nemen labels hun toevlucht tot 360-deals: ze nemen een aandeel in álle inkomsten van een artiest, van optredens tot merchandise en reclame. Voor de labels levert dat meer op, maar voor artiesten blijven er minder inkomsten over. 360-deals zijn berucht, omdat labels overal aan mee willen verdienen zonder altijd meer te investeren in hun artiesten.

De Impact van Sociale Media

Platforms als TikTok, Instagram en YouTube zijn onmisbaar geworden voor het promoten van muziek. Maar de manier waarop muziek wordt verkocht en geconsumeerd is hierdoor veranderd. Er is nu vooral aandacht voor virale hits, niet voor lange termijn carrièreopbouw. Artiesten worden gedwongen om content te maken die 'viral' kan gaan, niet alleen om muziek te maken. Dit zorgt voor snelle hype, maar belemmert duurzame muzikale ontwikkeling. Daarnaast is het constant produceren van content vermoeiend en leidt het af van het echte creatieve werk.

Conclusie

De huidige staat van de muziekindustrie is het resultaat van structurele, economische en technologische veranderingen die bepalen hoe muziek wordt gemaakt, verkocht en beleefd. Labelmonopolies, uitbuitende verdienmodellen, streaming, oververzadiging en de rol van social media zorgen samen dat winst belangrijker is dan artistieke expressie. Het vereist samenwerking van artiesten, labels, platforms en publiek om de industrie eerlijker, creatiever en duurzamer te maken.